26 maja 2025 r. zapraszamy do Teatru Telewizji na premierę spektaklu pt. "Biedermann i podpalacze" - scenariusz i reżyseria Jan Holoubek. Występują: Andrzej Seweryn, Iwona Wszołkówna, Łukasz Simlat, Maria Ciunelis, Marcin Januszkiewicz i inni.

Obecna inscenizacja jest dopiero drugą realizacją telewizyjną sztuki szwajcarskiego dramaturga. Tytuł wraca do Teatru Telewizji po 60-ciu latach.

Jednoaktową „sztukę dydaktyczną bez dydaktyki” pt. „Biedermann i podpalacze” napisał Frisch pierwotnie jako słuchowisko radiowe (1953), później sam adaptował tekst dla sceny (prapremiera w Zurychu, 1957). Prapremiera polska odbyła się w 1959 r. w Teatrze Współczesnym w Warszawie w reżyserii Erwina Axera.W 1964 roku bowiem Erwin Axer przygotował wersję telewizyjną swojego głośnego przedstawienia.

Bohater sztuki, Gottlieb Biedermann, jest typowym reprezentantem społeczności mieszczańskiej. Poczciwy, trochę naiwny, wiodący spokojny żywot i bardzo majętny, za najwyższy cel w życiu uważa zachowanie tego stanu. Pewnego dnia w jego domu pojawiają się dwaj nieznajomi, którzy z pozoru wyglądają niewinnie. Jeden jest bezrobotnym zapaśnikiem, drugi byłym kelnerem. Biedermann próbuje „zaprzyjaźnić się” z nimi, myśląc, że obłaskawi zło. Wierzy, że kolejne ustępstwa pozwolą mu zachować dotychczasowy status i spokój. W rzeczywistości zaś staje się mimowolnym sprawcą własnej klęski. Sztuka ma charakter komediowy, ale była i jest nadal odbierana jako metafora i satyra polityczno-społeczna.

Inscenizacja Jana Holoubka skupia się na ukazaniu wciąż aktualnej kondycji „strasznego mieszczanina”, który mimo pozycji okazuje się bezradny wobec zachodzących zmian społecznych. Spektakl realizowany w studio metodą filmową rozgrywa się w realistycznej przestrzeni, w którą wkrada się metafizyka. Ważną funkcję pełni chór, który komentuje, zapowiada i ostrzega – w tej roli sekstet wokalny proMODERN. Śpiewający chór strażaków kontrastuje z gnuśnością Biedermanna, który przygląda się „podpalaniu” świata.

Tak o swojej realizacji mówi Jan Holoubek:
„Mimo, że sztuka została napisana w połowie XX wieku, nie straciła nic ze swojej aktualności. Pod płaszczykiem czarnej komedii kryje się niezbyt radosne przesłanie. Moim ulubionym jej fragmentem jest ten, w którym jeden z podpalaczy Eisenring tłumaczy Biedermannowi, że najlepszym kamuflażem dla niecnych zamiarów, jest mówienie prawdy. Dlaczego? Ponieważ ludzie w nią nie wierzą. Znajdują setki wytłumaczeń, byle nie dopuścić do siebie absurdu, który im zagraża. (…) Czyż nie stajemy się właśnie świadkami i potencjalnymi ofiarami kolejnego podpalenia świata?  Moim zdaniem tak. A komu wręczamy zapałki?  To pozostawiam widzom do własnej oceny.”

Szczegóły:
Autor Max Frisch
Przekład Sława Lisiecka
Scenariusz i reżyseria Jan Holoubek
Scenografia Marek Warszewski
Kostiumy Weronika Orlińska
Muzyka Aleksander Dębicz
Zdjęcia Maciej Edelman
Montaż Rafał Listopad

Obsada
Andrzej Seweryn
Iwona Wszołkówna
Mariusz Jakus
Łukasz Simlat
Paweł Paprocki
Maria Ciunelis
Paulina Gałązka
Dariusz Wnuk
Marcin Januszkiewicz
(sekstet wokalny proMODERN)
Marta Czarkowska
Katarzyna Szymkowiak-Czarnowska
Martyna Jankowska
Adam Sławiński
Krzysztof Chalimoniuk
Miłosz Kondraciuk

PREMIERA:
26.05.2025, TVP 1, godz. 20:30