Teatr Lalek Banialuka jest jednym z najstarszych teatrów lalek w Polsce i jednym z najbardziej znanych w kraju i na świecie. Założyli go w 1947 roku artyści plastycy Jerzy Zitzman i Zenobiusz Zwolski. Plastyczny rodowód teatru na wiele dziesięcioleci zadecydował o artystycznym obliczu Banialuki. Ze swoimi przedstawieniami Banialuka odwiedziła kilkadziesiąt krajów świata, wśród nich Japonię, Chile i Stany Zjednoczone. Uczestniczyła w najbardziej prestiżowych festiwalach teatralnych, m.in. w Edynburgu, Awinionie, Cividale Nowym Jorku i Charleville-Mezieres. Zdobyła wiele najwyższych nagród i wyróżnień na najbardziej renomowanych przeglądach. Z teatrem współpracowało i współpracuje grono wybitnych artystów. W Banialuce powstają duże przedstawienia teatralne, w wieloosobowej obsadzie aktorskiej, zaskakujące inscenizacyjnym rozmachem, bogactwem środków formalnych i wysmakowaną plastyką. Przyciągają zarówno publiczność młodszą jak i młodzież, dla której oferta repertuarowa Banialuki jest niezmiernie atrakcyjna. Spektakle ceni tak publiczność jak i krytycy, czego wyrazem są także przyznawane Banialuce prestiżowe nagrody artystyczne.

Od 1966 roku Banialuka jest organizatorem Międzynarodowego Festiwalu Teatrów Lalek, jednego z najważniejszych przeglądów lalkarskich świata.