Historia Teatru Zagłębia zaczyna się przed stu piętnastoma laty, w 1897 roku. Sosnowiec prawa miejskie uzyska dopiero pięć lat później, a na ziemiach polskich działa wtedy zaledwie sześć stałych scen w: Warszawie, Krakowie, Lwowie, Lublinie i Kaliszu. Wzniesiony został według planów architektonicznych Karola Steczkowskiego, pierwotnie planowany jako kompleks: Teatr Zimowy, Hotel Saski, Teatr Letni. Kilkakrotnie zmieniano nazwy obiektu: Teatr Polski (1920), Teatr Miejski (1927), Teatr Zagłębia (1955). Również wielokrotnie przebudowywano zabytkową bryłę. Obecny kształt zawdzięcza ostatniej modernizacji w latach 1976-78 i rozbudowie przeprowadzonej w 1992roku.

Uroczyste otwarcie Teatru Zimowego, którego budowa odbyła się przy współudziale Gwarectwa Hrabia Renard odbyło się 6 lutego 1897 roku. Na premierowy spektakl wybrano „Zemstę” Aleksandra Fredry, ale całość rozpoczęto „Prologiem” napisanym specjalnie na tę okazję przez lokalnego poetę Andrzeja Niemojskiego, a wygłoszonym przez aktorów-amatorów. Pierwszym dyrektorem teatru został Czesław Teofil Janowski, który sprowadził do Sosnowca własny zespół aktorski, a sztuką, która otworzyła pierwszy w historii sezon sosnowieckiej sceny, była „Madame Sans-Gene” Sardu.

15 lipca 1897 roku otwarto w pobliskim parku scenę letnią (Teatr Letni). Na jego scenę przenoszono spektakle w sezonie letnim z macierzystej sceny. Przetrwał on do I wojny światowej, podczas której został rozebrany i spalony. Nigdy nie został odbudowany. Na pograniczu powstał polski teatr – miejsce ważne nie tylko dla lokalnej społeczności.