
Teatr Żydowski im. Estery Rachel i Idy Kamińskich Centrum Kultury Jidysz
podziel się
Dyrektor Naczelny : Szymon Szurmiej
data powstania: 1950
00-104 Warszawa, al. Niepodległości 141a
zobacz na mapie
galeria zdjęc (5/217)
opis
Teatr Żydowski im. Estery Rachel i Idy Kamińskich powstał w 1950 roku, w wyniku połączenia dwóch zespołów: Dolnośląskiego Teatru Żydowskiego we Wrocławiu i Teatru Żydowskiego w Łodzi. W następnych latach teatr działał w obu tych miastach i występował gościnnie w całej Polsce. W 1955 roku z inicjatywy Idy Kamińskiej teatr przeniósł się do Warszawy, do nieistniejącego dziś budynku przy ulicy Królewskiej 13. W 1968 roku znaczna grupa aktorów, w tym dotychczasowa dyrektor i kierownik artystyczna Ida Kamińska, w wyniku wydarzeń marcowych, wyjechała z Polski. Przez rok p.o. dyrektora teatru to Juliusz Berger. Od 1969 roku Teatrem Żydowskim kieruje Szymon Szurmiej. W 1970 roku Teatr przenosi się do nowego budynku na placu Grzybowskim.
Od początku istnienia w repertuarze Teatru spotykały się i przeplatały trzy nurty repertuarowe. Pierwszy z nich to klasyka literatury i teatru jidysz, a więc sztuki takich autorów jak Salomon Ettinger, Abraham Goldfaden, Jakub Gordin, Szolem Alejchem, Icchok Lejb Perec, Szymon An-ski, Perec Hirszbejn, Szalom Asz. Drugi nurt to sztuki spoza kanonu literatury jidysz, podejmujące tematykę żydowską, m.in. Arthura Millera, Izaaka Babla, czy Ilii Erenburga. Trzeci nurt to spektakle rewiowe i kabaretowe.
Teatr Żydowski im. Estery Rachel i Idy Kamińskich w Warszawie to jedyny Teatr Żydowski w Polsce i jeden z dwóch w Europie stałych teatrów wystawiających spektakle w języku jidysz.
IDA KAMIŃSKA (1899-1980)
Zadebiutowała na scenie jako 6-letnia dziewczynka. Początkowo grała głównie w operetkach. W dwudziestoleciu międzywojennym kierowała Warszawskim Żydowskim Teatrem Artystycznym i Zespołem Dramatycznym, odbyła wiele turnee po Europie. Udało jej się przeżyć wojnę dzięki ucieczce do Związku Radzieckiego. Wróciła do Polski w 1946 roku i zaangażowała się w koordynację działalności dwóch teatrów żydowskich, które powstały po wojnie we Wrocławiu i Łodzi. Wkrótce została powołana na stanowisko dyrektora Teatru Żydowskiego, który powstał z połączenia tych dwóch zespołów i przeniosła się do Warszawy. W 1968 roku w wyniku antysemickiej nagonki zdecydowała się opuścić Polskę. Wyjechała do Stanów Zjednoczonych, gdzie w Nowym Jorku bezskutecznie próbowała stworzyć teatr żydowski. Zmarła w Nowym Jorku.
Grała przede wszystkim role dramatyczne. Stworzyła jednak również role groteskowo-satyryczne i komiczne. Do historii przeszły jej role w sztukach: Matka Courage i jej dzieci Brechta, Drzewa umierają stojąc Casony, Mirełe Efros Gordina, Meir Ezofowicz wg Orzeszkowej, Baruch z Amsterdamu Słowesa, Glikl hameln Baumana. Szacuje się, że wystąpiła w blisko 150 rolach. Była nie tylko aktorką, ale też dyrektorką, tłumaczką sztuk teatralnych, reżyserką i pedagogiem.
ESTERA RACHELA KAMIŃSKA (1870-1925)
Nazywana jest „matką żydowskiego teatru”. Córka kantora z Porozowa, w młodości przeprowadziła się do Warszawy, gdzie pracowała w fabrykach papierosów i kapeluszy. Zadebiutowała na scenie w 1892 roku. Początkowo grywała w operetkach i komediach. Sławę zyskała po kilku latach jako odtwórczyni głównych ról nie tylko w sztukach żydowskich, ale i w klasycznym repertuarze: w Norze Henryka Ibsena, Damie Kameliowej Aleksandra Dumasa, Teresie Raquin Emila Zoli. Przez większą cześć swojej aktorskiej kariery występowała w teatrach prowadzonych przez swojego męża Abrahama Izaaka Kamińskiego. W 1913 założyła swój zespół „Ester Rachel i Ida Kamińskie”. Występowała w Stanach Zjednoczonych, Londynie, Paryżu, Moskwie. Była również aktorką filmową w filmach jidysz: Mirełe Efros, Der Unbekanter, Di Sztifmuter, Tkijes kaf.
Pochowano ją na cmentarzu żydowskim w Warszawie przy ulicy Okopowej.
komentarze
8.0 / 10
średnia ocena użytkowników